Golubovi (Columbidae) su porodica ptica iz reda golupčarki (Columbiformes). Rasprostranjeni su širom svijeta, a najveća raznolikost između vrsta je na području Indonezije i Australije. Jednostavan naziv “golub” najčešće se odnosi na golubara pećinara, jer on često naseljava urbane sredine.
Golubija gnijezda najčešće su od štapića iz prirode, a tokom inkubacije na jajima najčešće sjede i mušjak i ženka. Hrane se sjemenjem, voćem i biljkama, a za razliku od od ostalih ptica, proizvode vlastito mlijeko, vrlo visoke nutritivne vrijednosti, čime hrane mlade.
Domaći golubovi potiču od goluba pećinara, divlje vrste koja još i danas postoji u pećinama i jamama pod zemljom. Rasprostranjeni su pretežno na Sredozemlju, a ima ih i u Dalmaciji. U Evropi žive i druge vrste divljih golubova: golub dupljaš, golub grivnjaš, divlja grlica i gugutka.
Smatra se da su golubovi pripitomljeni prije više od 3000 godina prije nove ere i da su ih, najvjerovatnije pripitomili Egipćani i Sumeri, koji su golubove poštovali kao svete ptice, glasnike Bogova. Čak su prilikom iskopavanja faraonskih grobnica pronađeni mumificirani golubovi koji su faraonu trebali da posluže kao glasnici na putu za nebo. Razvojem hrišćanstva golub postaje svet i u vidu goluba prikazuje se Sveti duh, a zabilježeno je i da je golub poletio 1896. godine na Olimpijskim igrama. Uzgojem golubova počeli su da se bave Grci i Rimljani, a u to vrijeme počele su da se formiraju različite vrste golubova. Zanimljivo je da su u srednjem vijeku samo plemići mogli da uzgajaju rasne golubove, dok su seljaci mogli da uzgajaju obične poludivlje golubove.
Golubarstvo je staro koliko i golubovi, a u svijetu postoji oko 200 vrsta golubova od kojih su oko 50 vrsta letači, a oko 150 vrsta ukrasni. Domaće golubove dijelimo na ukrasne, koji se uzgajaju zbog svoje ljepote i sportske golubove koji se uzgajaju zbog letačkih osobina. Golubovi letači dijele se na: letače, visokoletače, engleski tippler, pismonoše i prevrtače. Ukrasni se dijele na: njivske i golubove u boji, golubove bubnjare, golubove gušane, strukturne golubove, gušane, golubove galebiće, bradavičaste golubove i kratkoklune ukrasne golubove.
Golubarstvo je uzgajanje golubova iz različitih potreba. Mogu se gajiti iz privrednih razloga, sportskih ili iz hobija. Za uzgoj golubova iz čisto privrednih razloga treba odabrati rase koje daju više mesa: koburška ševa, golub cestar, pismonoša, džinovski golubu ili golub kokošar. Najveći uzgajivači i potrošači ovog mesa su Sjedinjene Američke Države. Golubovi se uzgajaju i zbog učestvovanja na raznim takmičenjima. Najpoznatija su takmičenja za golubove pismonoše zbog njihove izdržljivosti u letenju. Rekord u dužini leta za goluba pismonošu je relacija Japan – Francuska. Oni se na takmičenjima nadmeću u raznim drugim disciplinama u zavisnosti od rase. Pri izboru rasa važnu ulogu ima i položaj golubarnika. Visoko postavljeni golubarnik sa slobodnim poletištem nije pogodan za gajenje rimskih golubova, bagdeta i drugih teških rasa. U duboko uvučenom golubarniku izmedu visokih kuća ne treba gajiti prevrtače ili njivske golubove, koji rado idu u polje.
Foto: M. Manerik